Sáng sớm, phố phường sạch tinh như vừa tắm gội sau trận mưa đầu mùa hồi đêm. Những hàng cây trút bỏ lớp bụi bặm ngày qua, xanh biếc. Những chiếc xe còn chưa kịp ồn ào chen chúc giành đường qua mấy ngã tư và con những đường còn thấy dài thườn thượt .
Rẽ vào quán cà phê quen tìm nghe một bản nhạc của Trịnh. Chợt một khuôn mặt trẻ thơ như chờ đợi mình từ thế kỷ trước.
“Mua vé số lấy hên đi chú. Hôm nay có cặp 32 và 72 đẹp lắm nè!”
Ngạc nhiên, tôi không hiểu cậu bé độ chừng bảy tuổi này thức dậy từ lúc nào? Chẳng bù thằng bé con tôi giờ này còn đang ngủ nướng và ư ử làm nũng đến chán mới dậy để mẹ đưa tới trường. Cậu bé nghe tôi hỏi thì cười nhe mấy cái răng sún. Con dậy từ mờ đất lận. Đi bán sớm cho nhanh hết, chứ không là bán không kịp là ôm sô, quá giờ đại lý không cho đổi lại, là lỗ, là đói đó chú à.
À ra vậy! Bán vé số cũng phải cạnh tranh nữa. Nó cám ơn vì tôi đã mở hàng mua một cặp vé. “Chú có giang mở hàng, hôm nay chắc con bán hết sớm”. Cậu bé này còn biết cười và nói cám ơn. Tôi đã từng gặp những cô bé, cậu bé chín mười tuổi bộ mặt thiểu não, mếu máo bước tới dúi tập vé vào tay khách, giọng sắp khóc như bắt thường. “Sắp tới giờ xổ rồi mà còn hai chục tấm nè. Mua giùm đi”. Những đứa trẻ này có “thâm niên” nghề vé số, được chỉ vẽ hoặc tự học cách làm sao cho thiên hạ thương hại. Và bạn thử lắc đầu từ chối không mua vé của chúng xem, sẽ lập tức nhận được thái độ hết sức hỗn hào. “ Xí! Không có tiền bày đặt vô quán làm chi?”.
Có những chú bé chỉ bốn năm tuổi đã phải bước ra đường bươn trải với xấp vé số. Thằng nhỏ bận bộ đồ thun trắng đi ngang làm tôi tưởng nó đi lớp mẫu giáo, nhưng tới khi nó chìa ra tập vé số thì tôi mới hiểu. Tò mò, tôi đưa nó tờ năm chục ngàn mua tấm vé Tiền Giang, nó lôi trong chiếc túi nhỏ đeo bên mình ra một nắm tiền chừng vài trăm ngàn, giấy bạc mệnh giá 100 và 50 ngàn, chọn tiền lẻ thối lại. Đây chắc chắn sẽ là mục tiêu dễ cướp giựt nhất nếu thằng bé gặp phải một con nghiện đang thiếu tiền mua thuốc.
Hôm mùng 8/ 3, tôi đang chọn mua mấy bó hoa tặng các đồng nghiệp nữ dùm cơ quan thì có cô bé chừng sáu bảy tuổi bước vào, tay cầm xấp vé. Lại đụng vé số. Thỉnh thoảng tôi cũng khó chịu khi bước ra đường, bị chặn lại hay dí vô mặt xấp vé khi đang gấp công chuyện hoặc ngồi tâm sự với bạn bè bên ly cà phê. Nhưng cô bé này không mời chào ai mua vé số cả, nó mê mải đứng ngắm nhìn những bình hoa rực rỡ đủ màu. Rõ ràng đây là lần đầu tiên cô bé nhìn thấy nhiều hoa như thế. Tôi mua xong hoa, tính nổ máy đi mà vẫn thấy cô bé vé số mải mê trong quán hoa, liền vẫy gọi mua giùm nó cặp vé, nhưng con bé không để ý, đến khi có người vỗ vai nó bảo có người mua vé nó mới bừng tỉnh, chậm chạp đi về phía tôi, mắt ngoái lại nhìn chùm hoa trên vách. Tôi hỏi cô bé thích loại hoa nào nhất, nó chỉ bó hồng nhung trên vách. Gọi cô chủ quán mang ra một bông hoa to nhất giá tám ngàn đồng, tôi đưa cho cô bé. Chú tặng con nhân ngày 8/3 nè. Nó mở to mắt ngạc nhiên, vừa mừng vừa rụt rè cầm bông hoa đưa lên mũi hít hà. “Để chiều con mang về tặng Mẹ. Mẹ bịnh nằm hoài không ai tặng gì hết”. Hỏi thăm biết cô bé vừa bỏ học đi bán vé số vì mẹ bịnh nặng.
Buổi trưa, bên gốc me già, có hai đứa trẻ đang lúi húi cầm que sắt bới tìm trong một xe rác chưa kịp chuyển đi. Hai đứa này đen đúa, ốm nhách có vẻ từ quê mới lên thành phố kiếm sống. Thành phố bao nhiêu thứ đẹp, rộn rã, bóng loáng mà hai đứa trẻ không thèm nhìn ngắm. Đôi mắt chúng chăm chăm vào những thứ rác thải người ta vứt bỏ bên gốc cây, thùng rác. Cha mẹ chúng đâu? Làm gì?
Câu hỏi này không thể biết tường tận vì có quá nhiều thân phận trẻ thơ trên đường phố. Rồi chợt nhớ cô bé có cái mặt tròn, đỏ ửng vì nắng ở công viên thì lại rất vô tư với thân phận cha con họ (nếu người đàn ông mù kia là cha cô). Tiếng đàn, hát của người cha mù không thể thấm vào đầu óc non tơ của đứa trẻ, nó mải mê nhìn ngắm đàn kiến đang vi hành từ gốc cây sang bụi cỏ bên cạnh, để mặc chiếc nón rách dùng để tiền bố thí bị gió thổi xê dịch về phía hồ nước...
Mấy bữa đọc báo, thấy Toà án tỉnh này, quận kia đưa ra xử hai, ba người lớn can tội cướp giật, có cả giật vé số người già, tàn tật nữa chứ, rồi nào là xâm hại tình dục trẻ em, những đứa trẻ lang thang cơ nhỡ. Những nguy cơ như vậy đối với trẻ em cơ nhỡ chúng ta có thể nhìn thấy trước, có thể nhận định rằng nó sẽ xảy ra.
Và nó đã xảy ra, tiếp tục xảy ra, khi trên đường phố ta vẫn bắt gặp những khuôn mặt trẻ thơ vô tội.
